Mambo Matatu Unayopaswa Kujua Kuhusu Obadia

Unabii wa Obadia unaweza kupuuzwa kwa urahisi kwani ni kitabu kifupi zaidi katika Agano la Kale na kimefichwa kati ya Manabii Wadogo, ambalo ni eneo lisilojulikana kwa wasomaji wengi wa Biblia. Mambo ya msingi kuhusu kitabu cha Obadia yanaweza kufunzwa haraka kwani inachukua dakika moja au mbili tu kukisoma.

Nabii anatangaza hukumu ya Bwana dhidi ya taifa la Edomu (Obad. 1–4, 8–10), nchi ndogo lakini iliyokuwa ikiishi kwa hali ya utulivu na usalama ambayo iligeuka kuwa kiburi cha majivuno (Obad. 3, 12). Sababu za kujiamini hivyo zilikuwa mbili: Ilikuwa ni nchi yenye milima ambayo, kwa mtazamo wa kibinadamu, ingekuwa rahisi kujilinda (Obad. 3–4). Zaidi ya hayo, Edomu (ambao mara nyingi hujulikana kwa jina la mji wake mkuu, Temani) ilikuwa na sifa ya kuwa na hekima kubwa ya kibinadamu (Obad 8–9; tazama pia Yer 49:7). Kwa maneno mengine, Edomu ilikuwa na faida zote za kimkakati zilizowaruhusu wakaazi wake kuishi kwa usalama. Hata hivyo, Bwana anatangaza kwamba hukumu itakuja juu ya Waedomu si tu kwa kushindwa kuwasaidia Wayahudi wakati Wababeli walipowashambulia (ikiishia katika uharibifu wa Yerusalemu na uhamisho mnamo 587/586 KK), bali hata zaidi kwa kutoa msaada wa moja kwa moja kwa wavamizi kwa kuwakamata Wayahudi waliokuwa wakikimbia na kuwakabidhi (Obad 11–14; Zaburi 137:8–9; Ezekieli 25:12; 35:5). Pamoja na maono haya ya hukumu, Bwana pia anaahidi kwamba watu wake watakombolewa na kuinuka tena kupitia nguvu zake za kifalme (Obad. 17–21).

Kuelewa mambo matatu yafuatayo kuhusu kitabu cha Obadia kunaweza kutusaidia kuelewa ujumbe wake kwa ukamilifu zaidi.

1. Unabii wa Obadia unaonyesha utekelezaji wa amri kuu ya Bwana kwa Isaka kuhusu wanawe Yakobo na Esau kwamba “mkubwa atamtumikia mdogo” (Mwa. 25:23).

Mataifa ya Edomu na Yuda yalitokana na Esau na Yakobo (Mwa. 36:1–43; 49:1–28). Kama vile ndugu hao wawili walivyokuwa na uhusiano wenye matatizo (Mwa. 27:41–45), vivyo hivyo mataifa haya mawili yaliyotokana nao (Edomu kutoka kwa Esau, na Yuda kutoka kwa Yakobo) yalikuwa na uhusiano wa matatizo. Ingawa alikuwa mdanganyifu na mwenye hila, Yakobo alipokea haki ya mzaliwa wa kwanza na baraka zilizokuwa za kaka yake mzaliwa wa kwanza (Mwa. 25:29–33; 27:1–40). Vivyo hivyo, taifa la Yuda lilipewa, kwa neema, utawala juu ya Waedomu (Hes. 24:18–19) katika historia yao yenye migogoro (tazama, kwa mfano, 1 Sam. 14:47; 2 Sam. 8:11–14; 1 Fal. 22:47; 1 Nya. 18:11). Matendo ya Bwana kwa Yakobo na Israeli yanaonyesha neema ya Mungu isiyostahiliwa kwa wasioistahili (Mal. 1:1–4; Rum. 9:10–16).

2. Maono ya Obadia (Obad. 1) “yanapiga darubini” matendo ya hukumu ya Mungu na matendo Yake ya wokovu pamoja ili kuyafanya yaonekane yanatokea kwa wakati mmoja.

Obadia anazungumza siyo tu juu ya hukumu juu ya Edomu bali pia juu ya “siku ya Bwana” (Obad. 15), ambayo italeta hukumu kwa mataifa yote (Obad. 16) na ukombozi kwa watu wa Mungu (Obad. 17). Kwa mtazamo wa kwanza, inaonekana kana kwamba haya yatatokea kwa wakati mmoja. Hata hivyo, manabii wa kibiblia mara kwa mara huunganisha pamoja matendo ya Mungu ya hukumu na wokovu, kama vile mtu anavyofupisha darubini ndefu na kuifanya kuwa kifaa kifupi. Njia hii ya kuzungumza mara nyingi hujulikana kama “kufupisha kwa unabii” au “kupiga darubini,” na kuwa na ufahamu wa mbinu hii kunaweza kumsaidia msomaji kuepuka kuchanganyikiwa. Kwa kuelewa kipengele hiki cha kawaida cha unabii, mtu anaweza kutambua kwamba utimilifu wa unabii wa Obadia unafanyika katika nyakati tofauti. Hivyo basi, kwa mfano, uharibifu wa Edomu tayari umetokea, lakini muumini bado anasubiri “siku ya Bwana,” ambayo itaita mataifa yote kwenye hukumu na kuleta ukamilifu wa wokovu kwa kanisa.

3. Unabii wa Obadia haujanukuliwa moja kwa moja katika Agano Jipya, lakini Maandiko yanaelekeza kwenye utimilifu wake, wa kushangaza, katika Yesu Kristo.

Obadia, pamoja na vitabu vingine vichache vya Agano la Kale kama vile Esta na Sefania, havinukuliwi katika Agano Jipya. Hata hivyo, Maandiko yanaonyesha kwamba unabii wa Obadia ulitimizwa kwa njia ya kushangaza. Kwa muda, Waedomu walitawaliwa na nguvu za kigeni, na kulingana na mwanahistoria Myahudi Josephus, walitawaliwa tena na utawala wa Kiyahudi na walilazimishwa kupokea tohara ya kidini na Yohana Hirukano (mtawala wa Hasmonea na kuhani mkuu wa Kiyahudi) mwishoni mwa karne ya pili KK (Kale 13:256). Kwa hivyo, hawa “Waidumea,” kama walivyokuwa wakijulikana, walianza kuingizwa katika watu wa Yuda. Kupoteza ardhi yao ya mababu na utambulisho wa kitaifa kulithibitika kuwa baraka iliyojificha, kama watu kutoka Idumea walikuwa miongoni mwa wale waliovutwa kumfuata Yesu Masiya (Marko 3:8–9), ikithibitisha ukweli wa Wakolosai 3:11: “Hapa hakuna Myunani wala Myahudi, aliyetahiriwa wala asiyetahiriwa, asiyestaarabika wala aliyestaarabika, mtumwa wala mtu huru, bali Kristo ni yote, na ndani ya wote.” Kama vile Obadia alivyotangaza, ukombozi ulipatikana kwenye Mlima Sayuni (Obad. 17)—yaani, miongoni mwa watu wa Mungu aliye hai wanaomfuata Yesu, mpatanishi wa agano bora (Ebr. 12:22–24).

Katika kitabu cha Obadia, msemo wa kale unathibitika kuwa kweli: Vitu vizuri huja katika vifurushi vidogo.

Makala haya yalichapishwa kwanza katika Blogu ya Huduma za Ligonier.